Już w latach 70. ubiegłego wieku dowiedziono, iż styl życia jest głównym determinantem zdrowia człowieka. Kanadyjski minister zdrowia LaLonde opracował koncepcję tzw. pól zdrowia, wymieniając 4 grupy czynników warunkujących zdrowie, które oszacował procentowo.

 

Styl życia stanowił w nich 53%, środowisko fizyczne i społeczne ok. 21%, predyspozycje genetyczne ok. 16% i system opieki zdrowotnej jedynie 10%. Wniosek nasuwa się oczywisty. *To głównie od naszych codziennych decyzji i zachowań zależy, czy będziemy zdrowi* czy nie; potwierdza się zatem hasło „twoje zdrowie w twoich rękach”. Ta koncepcja do dnia dzisiejszego jest aktualna, choć nieco ewoluowała, głównie w kierunku czynników społeczno-ekonomicznych. Nie zmienia się fakt, iż system opieki zdrowotnej (infrastruktura, jakość usług medycznych, wyspecjalizowany personel) nie jest gwarantem zdrowia i wysokiej jakości życia. W wysokorozwiniętych krajach Europu Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych nie obserwuje się poprawy zdrowia ludności wraz ze wzrostem nakładów na opiekę medyczną.

 

*Światowa Organizacja Zdrowia do podstawowych uwarunkowań zdrowia* zalicza:

1. korzystanie z praw i swobód obywatelskich,
2. zatrudnienie,
3. warunki pracy,
4. warunki mieszkaniowe,
5. kondycję psychofizyczną stosowną do płci i wieku,
6. wykształcenie,
7. zaopatrzenie w żywność i odpowiedni stan odżywienia,
8. poczucie bezpieczeństwa,
9. możliwość oszczędzania,
10. komunikację i łączność z innymi ludźmi,
11. możliwość wypoczynku, regeneracji sił i rozrywki
12. dostępność odpowiedniej odzieży.

Bardzo wiele czynników ma wpływ na nasze zdrowie i dobre samopoczucie, warto mieć ich świadomość, aby móc popracować nad swoim zdrowiem.

Zachowań, składających się na zdrowy styl życia, można wymienić wiele, są to m.in.:

* dbałość o ciało i najbliższe otoczenie;

* aktywność fizyczna;

* racjonalne żywienie;

* hartowanie się;

* odpowiednia jakość i czas snu;

* korzystanie i dawanie wsparcia społecznego;

* unikanie stresu i radzenie sobie z nim;

* samokontrola zdrowia i samobadanie;

* poddawanie się badaniom profilaktycznym;

* bezpieczne zachowania na codzień (m.in. bezpieczeństwo komunikacyjne i pracy);

* bezpieczne zachowania w życiu seksualnym;

* niepalenie tytoniu;

* ograniczone używanie alkoholu;

* nienadużywanie leków nie zleconych przez lekarza;

* nienadużywanie innych substancji psychoaktywnych.

(PFN)

Tagi – pola zdrowia, samokontrola zdrowia, warunki pracy, predyspozycje genetyczne, styl życia, usługi medyczne, odżywianie, regeneracja sił, wypoczynek, zdrowy sen, badania profilaktyczne

 

II artykuł

Zmiana zachowań zdrowotnych – jak zmienić życie na bardziej zdrowe?

Większość z nas zdaje sobie doskonale sprawę, że trzeba dbać o siebie i należy niezwłocznie zmienić styl codziennego funkcjonowania. Dlaczego więc tego nie robimy?

 

Rozwiązanie problemu zmiany zachowań negatywnych na pozytywne nie jest łatwe. Nie lubimy zmian z wygody, nie chcemy zmieniać swoich przyzwyczajeń, niekiedy boimy się reakcji swojego organizmu (np. że przytyjemy po rzuceniu palenia) lub reakcji najbliższego otoczenia (np. wychodząc z domu w stroju sportowym, by uprawiać nordicwalking czy bieganie narazimy się na śmieszność otoczenia i krytykę przechodniów, gdy pokażemy się w dopasowanym sportowym stroju, nie mając figury modelki).

 

Najlepiej zmiany wprowadzać stopniowo, etapami. Przyjęcie jednego prozdrowotnego zachowania zazwyczaj prowadzi do wprowadzenia w życie kolejnych np. osoby, które rozpoczęły uprawianie aktywności fizycznej zazwyczaj zwracają uwagę na dietę, ograniczają używki itp.Większość ludzi przechodzi przez następujące etapy:

1 etap –  przedwstępny –czyli „nie chcę zmian”

2 etap – rozważanie – „myślę o zmianach”

3 etap – przygotowanie – „jestem gotowa do wprowadzenia zmian w stylu życia”

4 etap – działanie – „wykonałam pewne zmiany w stylu życia”

5 etap – utrzymywanie – „regularnie praktykuję zdrowy styl życia”.

 

Aby odnieść sukces w dziedzinie zmiany w stylu życia trzeba po kolei wykonać poszczególne działania:

* *określenie celu* – musimy wiedzieć, co chcemy osiągnąć. Cel musi być możliwy do zrealizowania i określony konkretnym terminem realizacji, np. chcę wrócić do dawnej sylwetki i rozwiązać problemy zdrowotne, związane z otyłością za rok.

* *diagnoza wyjściowa* – trzeba sprawdzić stan aktualny swojego organizmu, wykonać możliwie najwięcej badań pomiarów (np. pomiar tkanki tłuszczowej) i opisać negatywne zachowania zdrowotne, np. palenie tytoniu.

* *planowanie działań* – sporządzić harmonogram konkretnych działań, które warto rozpisać w układzie np. miesięcznym – w każdym miesiącu powinniśmy wprowadzić jakieś zmiany w stylu życia.

* *realizacja* – monitoring planowanych działań, przez cały czas należy kontrolować i korygować plany

* *kontrola wykonanego planu i wnioski* na przyszłość – najlepiej powtórzyć te same testy czy badania, jakie zostały przeprowadzone podczas diagnozy – i porównać wyniki. Po osiągnięciu głównego celu, po zakończeniu terminu jego realizacji warto przeanalizować, co naprawdę udało się zmienić, a co nie wyszło. Należy zastanowić się nad przyczynami ewentualnych niepowodzeń. Wyciąganie wniosków, nauka na własnych błędach i sukcesach jest najlepszą lekcją.

(PFN)

Tagi – ograniczenia mentalne, aktywność fizyczna, sport, ruch, zmiana stylu życia, planowanie sukcesu, układanie planu, poprawa zdrowia, jakość życia